امروزه اهمیت مکانیزاسیون در کشاورزی بر هیچ فردی پوشیده نیست. در گذشته کشاورزان برای انجام کارهای کشاورزی صرفاً به نیروی انسانی و حیوانات متکی بودند. این شیوه کشاورزی دارای سختی‌های بسیاری مانند کارهای طولانی و طاقت فرسا برای آماده‌سازی زمین، کاشت بذر، مراقبت از محصولات و دام‌ها و برداشت محصول بود. با این حال در قرن بیستم صنعت کشاورزی به طرز چشمگیری تغییر کرد و در حال حاضر مکانیزاسیون در سراسر جهان به بخش مرکزی کشاورزی تبدیل شده است.
منظور از مکانیزاسیون در کشاورزی چیست؟
مکانیزاسیون کشاورزی به معنی استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات موتوری در فرآیندهای کشاورزی است که به جای نیروی انسانی یا حیوانی به کار می‌رود. این ماشین‌آلات در مراحل مختلف، از آماده‌سازی زمین تا کاشت، آبیاری، برداشت و حتی فرآوری محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرند. مکانیزاسیون به کشاورزان کمک می‌کند که عملیات کشاورزی با سرعت و دقت بیشتری انجام شود. کشاورزان با استفاده از سیستم مکانیزاسیون، می‌توانند به شکل بهتری از زمین و منابع طبیعی مانند آب و خاک بهره‌برداری کنند و هزینه‌های تولید را به طور چشمگیری کاهش دهند.
همچنین، این فناوری باعث بهبود کیفیت محصول نهایی شده و امکان کشت در مقیاس وسیع‌تر و در زمین‌های ناهموار را فراهم می‌آورد. علاوه بر این، با به‌کارگیری ماشین‌آلات مدرن، کشاورزان می‌توانند از محصولات در برابر خطرات مانند سیل و خشکسالی محافظت کنند و در زمان‌هایی مانند شیوع بیماری‌های همه‌گیر نیز بحران‌های غذایی جلوگیری کنند.
حتما بخوانید : کشاورزی مدرن چیست؟+مزایا، معایب و روش ها
مزایای مکانیزاسیون در کشاورزی
در ذیل به برخی از مزایای مکانیزاسیون در کشاورزی اشاره می‌شود:
بهبود تکنیک‌های کشاورزی
مکانیزاسیون در کشاورزی منجر به پیشرفت در شیوه‌های مختلف کشاورزی، کاهش فرسایش خاک و بهبود روند احیای زمین شده است. کشاورزان می‌توانند از دستگاه‌های پیشرفته و هوشمند کشاورزی در صاف کردن خاک، پر کردن گودال‌ها و از بین بردن علف‌های هرز کمک بگیرند. علاوه بر این، در حال حاضر سیستم‌های آبیاری دقیق‌تر شده و آب را صرفاً به ریشه گیاهان می‌رسانند.
ترویج کشاورزی تجاری
مکانیزاسیون در کشاورزی به طور موثر و قابل توجهی منجر به کاهش کشاورزی معیشتی و رونق کشاورزی تجاری شده است. این تغییر در افزایش بهروری و بازدهی بالای محصول تاثیر بسزایی دارد.
افزایش درآمد
یکی از کاربردهای مکانیزاسیون در کشاورزی، افزایش درآمد حاصل از زمین‌های کشاورزی است. مکانیزاسیون در کشاورزی از چند طریق منجر به افزایش درآمد کشاورزان می‌شود:
- مکانیزاسیون در کشاورزی با صرفه‌جویی در زمان نیاز به پرداخت دستمزد برای دوره‌های طولانی را کاهش می‌دهد.
- مکانیزاسیون در کشاورزی با افزایش بازده محصول منجر به افزایش درآمد کشاورزان از زمین‌ها می‌شود.
- مکانیزاسیون در کشاورزی صرف نظر از مقیاس و اندازه زمین، امکان گسترش فعالیت‌های کشاورزی را فراهم کرده است.
به حداقل رساندن کمبود نیروی کار
در گذشته به دلیل افزایش مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها برای داشتن فرصت‌های اقتصادی بیشتر و بهتر، کشاورزان دچار کمبود نیروی کار بودند. در حال حاضر استفاده از مکانیزاسیون در کشاورزی نگرانی کمبود نیروی کار را به شکل بسیار مطلوبی حل کرده است. این امر به دلیل آن است که در حال حاضر ماشین‌های کشاورزی وظایف متعددی را انجام می‌دهند و از سوی دیگر مکانیزاسیون، کشاورزی را برای کارگران بسیار راحت‌تر و سریع‌تر کرده است.
به حداکثر رساندن تولید محصول
مکانیزاسیون در کشاورزی به میزان قابل توجهی استفاده از زمین‌های کشاورزی را بهبود بخشیده است. ماشین‌های هوشمند و پیشرفته امکان استفاده از زمین‌های سخت و چالش برانگیز را فراهم کرده است. در حقیقت این زمین‌ها در گذشته بلااستفاده بودند. علاوه بر این موارد، در حال حاضر می‌توان به طور موثرتری از زمین کشاورزی برای رشد محصولات متنوع با حجم بیشتر استفاده کرد.
به موقع انجام شدن عملیات کشاورزی
یکی از کاربردهای مکانیزاسیون در کشاورزی، به موقع انجام شدن عملیات است. مکانیزاسون تضمین می‌کند که تمامی عملیات زمین کشاورزی در مدت زمان کوتاهی انجام می‌شوند. یکی از مهمترین کاربردهای مکانیزاسیون، تسطیح زمین است. در گذشته عملیات هموارسازی زمین به وسیله ابزارهای سنتی انجام میشد که علاوه بر زمانبر بودن، با دقت کافی نیز انجام نمیشد. اما امروزه به کمک فناوری های جدید در مکانیزاسیون کشاورزی، عملیات هموارسازی زمین با سرعت و دقت بالاتری انجام می شود. استفاده از تجیهزات به روز مانند دوربین ماهواره ای تسطیح زمین و یا دستگاه لیزر زمین کشاورزی در ماشین آلات سنگین مانند تراکتور و یا بولدوزر سرعت و کارایی زیادی در فرایند کشاورزی ایجاد کرده است.
کاهش مخاطرات سلامتی
از مزایای مکانیزاسیون در کشاورزی می‌توان به کاهش خطرات سلامتی اشاره کرد. این گونه خطرات شامل حالت‌هایی است که با چاقو، بیل زدن، کنده‌ها و آفات انجام می‌شوند.
ترویج تخصصی شدن نیروی کار
مکانیزاسیون در کشاورزی، کارگران و کشاورزان را قادر می‌سازد که در عملیات خاصی در مزرعه تخصص‌های لازم را فراگیرند.
همکاری بین کشاورزان
یکی از کاربردهای مکانیزاسیون در کشاورزی ایجاد فضایی برای همکاری بین کشاورزان است. مکانیزاسیون باعث می‌شود که بسیاری از کشاورزان با هم همکاری کرده و امکان استفاده از منابع و امکانات کشاورزی خود را برای یکدیگر فراهم کنند.
بهبود کیفیت محصول
به طور کلی مکانیزاسیون کیفیت برخی از محصولات کشاورزی مانند محصولات برنج را بهبود می‌بخشد.
در دسترس بودن نیروی کار برای سایر بخش‌ها
مکانیزاسیون با کاهش نیروی کار در بخش کشاورزی، به آزادسازی نیروهای انسانی برای فعالیت در سایر بخش‌های اقتصادی کمک می‌کند.
کاهش وابستگی به حیوانات
با مکانیزه شدن کشاورزی، کشاورزان برای انجام کارهای زمین خود به حیوانات وابسته نخواهند بود. از این رو هزینه نگهداری و صرف زمان و تغذیه حیوانات برای کشاورزان کاهش می‌یابد. از سوی دیگر با کاهش وابستگی کشاورزان به حیوانات سطح وسیعی از اراضی مورد نیاز برای تولید علوفه دام‌های کشاورزان کاهش یافته و سطح زمین‌های زیر کشت برای مواد غذایی افزایش می‌یابد.
حتما بخوانید : کشاورزی هوشمند چیست؟
معایب مکانیزاسیون در کشاورزی
- هزینه بالا: به طور کلی دستگاه‌ها و ماشین آلات هوشمند و مکانیزه دارای قیمت‌ها و هزینه‌های بالایی هستند.
- بیکاری نیروی انسانی در بخش کشاورزی: در مکانیزاسیون کشاورزی به تعداد کمی نیروی انسانی نیاز خواهد بود. از این رو بسیار از افراد بومی ممکن است بیکار شوند.
- آلودگی محیط زیست: مکانیزاسیون در کشاورزی به دلیل دود ناشی از ماشین آلات کشاورزی، مواد شیمیایی و مصرف کود می‌تواند باعث افزایش آلودگی محیط زیست شود. به علاوه دستگاه‌های مکانیزه کشاورزی منجر به آلودگی صوتی نیز می‌شوند.
- هزینه بالای نگهداری: یکی از معایب مکانیزاسیون در کشاورزی، هزینه بالای تعمیر و نگهداری دستگاه‌ها و ماشین آلات به خصوص ماشین آلات سنگین است.
- خسارت به محصولات زراعی: برخی از محصولات زراعی در طی عملیات مکانیزاسیون به ویژه در صورت عدم مراقبت کافی دچار آسیب می‌شوند.
- گسترش آفات و بیماری‌ها: مکانیزاسیون از طریق ماشین آلات آلوده ممکن است آفات و بیماری‌ها را گسترش دهد.
- محدودیت در مکانیزه کردن برخی محصولات: محصولات بسیار کمی مانند ذرت، برنج و ارزن به راحتی قابلیت مکانیزه شدن دارند.
- تخریب ساختار خاک: یکی از معایب مکانیزاسیون در کشاورزی، تخریب ساختار خاک است. ساختار خاک می‌تواند به دلیل حرکت مداوم و استفاده از ماشین آلات تخریب شود.
حتما بخوانید : کشاورزی پایدار چگونه اجرا می شود؟
چالش های مکانیزاسیون در کشاورزی
برخی از محدودیت‌های مکانیزاسیون در کشاورزی عبارتند از:
- محدودیت اقتصادی
- قابلیت دسترسی به ماشین آلات آسان نیست.
- بیشتر کشاورزان ممکن است بودجه کافی برای استفاده از این دستگاه‌ها را نداشته باشند.
- هزینه کرایه ماشین آلات بسیار بالا و گران است.
- هزینه نگهداری و تعمیر دستگاه‌ها و ماشین آلات بالا است.
- اپراتورهای ماشین آلات مکانیزه دستمزدهای بالایی دارند. اکثر کشاورزان توانایی پرداخت دستمزد این افراد را ندارند.
- محدودیت فنی
- بسیاری از افراد دانش فنی لازم برای استفاده از این دستگاه‌ها و ماشین آلات مکانیزه را ندارند.
- متخصصان ماشین آلات مکانیزه و پیشرفته به راحتی در دسترس نیستند.
- نحوه عملکرد این دستگاه‌ها و ماسین آلات برای بسیاری از افراد گنگ و مبهم است.
- محدودیت نگهداری و تعمیر
- اکثر ماشین‌آلات وارداتی هستند.
- کمبود قطعات تعویضی وجود دارد.
- پرسنل آموزش دیده کافی برای تعمیر ماشین آلات و دستگاه‌های هوشمند و مکانیزه وجود ندارند.
- امکانات مناسب و کافی برای تعمیر و نگهداری ماشین آلات وجود ندارد.
- پرسنل آموزش دیده برای تعمیر ماشین آلات خراب همیشه در دسترس نیستند.
- محدودیت اندازه زمین‌های کشاورزی
- تکه تکه شدن زمین‌های کشاورزی به عنوان مانعی برای مکانیزاسیون به شمار می‌رود.
- زمین‌های کشاورزی کوچک برای مکانیزاسیون مناسب نیست.
راه‌های بهبود کشاورزی از طریق مکانیزاسیون
برخی از راه‌های بهبود کشاورزی از طریق مکانیزاسیون عبارتند از:
- آموزش کشاورزان برای پذیرش سیستم‌های نوین کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است.
- برخی حمایت‌های دولت (مانند اعطای وام) می‌تواند به کشاورزان در خرید دستگاه‌های مکانیزه کشاورزی کمک کند.
- برای سرعت در مکانیزه کردن کشاورزی بهتر است در ابتدا استفاده از ماشین آلات و دستگاه‌های ساده و کم هزینه توسعه یابند.
- تشکیل انجمن‌های تعاونی به وسیله کشاورزان برای جمع‌آوری منابع مالی به منظور خرید ماشین‌های کشاورزی بسیار مهم و ارزشمند است.
- دولت باید دانشکده‌ها و موسسات مهندسی کشاورزی ار برای آموزش پرسنل و ساخت ماشین‌های ساده ایجاد کرده و توسعه دهد.
حتما بخوانید : کشاورزی دقیق چیست؟
رسام جی پی اس
شرکت رسام جی پی اس (رسام لیان ماشین، رنجبران سابق) به عنوان تولیدکننده و عرضه کننده انواع ماشین آلات اتوماسیون کشاورزی، نماینده فروش تجهیزات تسطیح ماهواره ای و تسطیح لیزری کانامک کانادا با ارائه تجهیزات کشاورزی با بهترین کیفیت، همواره در تلاش بوده است تا رضایت مشتریان محترم را جلب نماید.
چنانچه در حوزه تسطیح زمین های کشاورزی فعالیت دارید و به دنبال تهیه تجهیزات تسطیح هستید، می توانید پرای آگاهی از قیمت دوربین تسطیح لیزری و همچنین قیمت دوربین ماهواره ای تسطیح زمین می توانید با شماره 02166593922 تماس حاصل فرمائید.
سوالات متداول
مکانیزاسیون در کشاورزی دارای مزایای مختلفی مانند بهبود تکنیک‌های کشاورزی، ترویج کشاورزی تجاری، افزایش درآمد، به حداقل رساندن کمبود نیروی کار، به حداکثر رساندن تولید محصول، کاهش مخاطرات سلامتی، ترویج تخصصی شدن نیروی کار و بهبود کیفیت محصول است.
از مهمترین معایب مکانیزاسیون در کشاورزی می‌توان به هزینه بالای ماشین آلات، هزینه نگهداری بالا، بیکاری نیروی انسانی در بخش کشاورزی، آلودگی محیط زیست، گسترش آفات و بیماری‌ها، لزوم کنترل انسانی دستگاه‌ها و تخریب ساختار خاک اشاره کرد.
