با افزایش مصرف بی رویه آب در صنایع مختلف، نیاز است که مدیریت بحران کمبود این طلای مایع به طور جدی پیگیری شود. از آنجائیکه بخش مهمی از منابع آبی در بخش کشاورزی استفاده می‌شود، کشاورزان با اجرای تغییراتی در سیستم های آبیاری مزارع ،تاثیر بسزایی در هدررفت آب خواهند داشت. در این مقاله به اهمیت صرفه جویی در آب کشاورزی و بررسی راهکارهای موثر برای کاهش هدر رفت آب در کشاورزی خواهیم پرداخت؛
دلایل اهمیت حفظ آب در کشاورزی
دلایل متعددی برای حفظ آب وجود دارد و کشاورزان نقش تعیین کننده ای در کاهش هدررفت آب کشاورزی خواهند داشت. مهم ترین دلایل برای صرف جویی در مصرف آب در کشاورزی را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود:
محدود بودن منابع آبی
منابع آبی در جهان محدود هستند و منابع موجود نیز با افزایش تقاضا در مصارف خانگی، صنعتی و محیطی رو به کاهش هستند و همین امر دسترسی کشاورزان به منابع آبی را کمتر می‌کند. در برخی مناطق، کمبود منابع آبی برای کشاورزان به بحرانی جدی تبدیل شده است و این موضوع، اهمیت و توجه کشاورزان را برای به کارگیری شیوه‌های بهتر و جدیدتر برای حفظ آب و اطمینان از تولید محصولات کشاورزی بیشتر می‌کند.
تغییر شرایط آب و هوایی
تغییر شرایط آب و هوایی کره زمین در طی سال‌های اخیر، باعث خشکسالی‌های مکرر و شدید شده است که همراه با وقوع سیل و حوادث غیرمترقبه‌ای که به دلیل این تغییرات اقلیمی به وجود آمده‌اند، در کشاورزی و تولید محصولات کشاورزی اثر منفی داشته است. خشکسالی‌های طولانی مدت باعث کاهش تولید محصول و افزایش خطر از بین رفتن آنها می‌شود اما شیوه‌های حفظ و نگهداری آب مانند سیستم‌های آبیاری کارآمد و استفاده از آب باران می‌تواند تاحدودی به کشاورزان کمک کند تا با مشکلات و چالش‌های ناشی از شرایط آب و هوایی مقابله کنند.
خواندن این مقاله پیشنهاد می‌شود
اثرات اقتصادی
یکی از موارد صرفه جویی در مصرف آب در کشاورزی، منافع اقتصادی آن برای کشاورزان و جامعه است. استفاده بهینه از منابع آبی می‌تواند هزینه‌های آبیاری را برای کشاورزان کاهش بدهد و سود بیشتری را در تولید محصولات برای کشاورزان ایجاد کند. همچنین صرفه جویی در مصرف آب، می‌تواند فشار وارده بر منابع آبی موجود را کاهش بدهد و به صورت غیرمستقیم باعث کاهش هزینه‌های زیرساختی برای ذخیره و توزیع آب شود.
اثرات زیست محیطی
استفاده بی رویه و ناکارآمد از منابع آبی باعث فرسایش خاک، آلودگی آب و کاهش ذخایر آب زیرزمینی می‌شود که خطری برای حیات محیط زیست است اما به کارگیری روش‌های حفظ آب مانند آبیاری قطره‌ای، می‌تواند با کاهش فرسایش خاک، هم کیفیت آب را بهتر کند و هم به حفظ منابع آب زیرزمینی کمک کند و به این ترتیب اثرات مثبتی در محیط زیست داشته باشد.
خواندن این مقاله پیشنهاد می‌شود
تکنیک های کشاورزی موثر برای حفظ آب
در ادامه با بیان چند تکنیک از روش های کشاورزی، پیشنهاداتی را برای کشاورزان ارائه خواهیم داد تا بتوانند در سیستم‌های کشاورزی خود برای حفظ بهتر آب از آنها استفاده کنند؛
کشاورزی کانتور
کشاورزی کانتور، شامل کاشت محصولات در امتداد خطوط تراز زمین است. کشاورزی کانتور، ایجاد برآمدگی‌ها و شیارهایی است که از شکل طبیعی زمین استفاده می‌کنند تا از حرکت آب و فرسایش خاک جلوگیری شود. این روش به آب اجازه می‌دهد تا بهتر بتواند به داخل خاک نفوذ کند و با حفظ رطوبت خاک، نیاز کمتری به آبیاری باشد.
تراس سازی
تراس سازی، شامل ساختن دیوار و یا پله در امتداد خطوط زمین برای ایجاد مناطق مسطح برای کاشت محصول و کاهش حرکت آب و فرسایش خاک است که به آب اجازه می‌دهد تا بهتر بتواند در خاک نفوذ کند. این روش به حفظ رطوبت خاک و کاهش آبیاری نیز کمک می‌کند و برای مناطق تپه‌ای و یا کوهستانی که حرکت آب و فرسایش خاک زیادی دارند، مناسب است.
آبیاری شیاری
در این روش، شیارهایی در امتداد ردیف‌هایی که محصول کاشته می‌شود ایجاد می‌گردد تا آب بتواند مستقیماً به ریشه گیاهان برسد و هدر نرود. در روش آبیاری شیاری، کشاورزان می‌توانند مقدار آب مورد نیاز برای هر گیاه را کنترل کنند و به این ترتیب کارایی مصرف آب را بالا ببرند.
استفاده از سیستم‌های آبیاری کارآمد
یکی از مهمترین دلایل هدر رفتن آب در کشاورزی، استفاده کشاورزان از روش‌های ناکارآمد آبیاری است، در حالی که کشاورزان می‌توانند از روش‌های کارآمدی مانند آبیاری قطره‌ای استفاده کنند که به طور مستقیم آب را به ریشه‌های گیاهان می‌رساند و این طریق از آبیاری اضافه و هدر رفتن آب جلوگیری کنند. همچنین استفاده از آبیاری بارانی و یا آبیاری میکرو از دیگر روش‌هایی است که می‌تواند به عنوان روشی کارآمد در کشاورزی مورد استفاده کشاورزان قرار بگیرد.
ذخیره سازی و استفاده از آب باران
استفاده از آب باران شامل جمع آوری و ذخیره کردن آب باران برای استفاده در امر کشاورزی است. باتوجه به خشکسالی‌های طولانی مدت و متعدد، جمع آوری آب باران می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا هم با خشکسالی کنار بیایند و هم اینکه اتکای آنها تنها به منابع آب زیرزمینی نباشد. برای جمع آوری آب باران می‌توان از مخزن‌های جمع آوری ساده و یا سیستم‌های پیچیده‌ای که از پمپ و فیلتر برای ذخیره و توزیع آب باران استفاده می‌کنند استفاده کرد.
حفاظت از خاک
اقدامات حفاظتی مانند خاک ورزی و کشت پوششی از جمله روش‌هایی هستند که با بهبود سلامت خاک، مانع از هدر رفتن آب می‌شوند. این روش‌ها به حفظ رطوبت خاک، کاهش فرسایش خاک و بهبود حاصلخیزی زمین کمک می‌کنند و با سالم نگهداشتن خاک، باعث جذب و نگهداری بهتر آب و کاهش آبیاری زمین می‌شوند.
تسطیح لیزری
تسطیح لیزری روشی جدید برای هموار کردن زمین است که از فناوری لیزر برای صاف کردن زمین و از بین بردن پستی و بلندی‌های آن استفاده می‌کند. در این روش با دستگاه تسطیح لیزری با ایجاد سطحی یکنواخت، حرکت آب و فرسایش خاک کاهش میابد و کشاورزان می‌توانند با دقت بیشتر مصرف آب راکنترل کنند و با کاهش هدر رفت آب، راندمان مصرف آب خود را نیز بهتر کنند.
کشاورزی دقیق
کشاورزی دقیق شامل استفاده از داده‌ها و فناوری برای بهینه سازی تولیدات کشاورزی و به حداقل رساندن نهاده‌هایی مانند آب و کود است. کشاورزان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های دقیق کشاورزی مانند نظارت بر محصول و نقشه برداری از اقدامات و عملکرد خود بر روی زمین، مناطقی از زمین را که به آب کم و یا زیادتری احتیاج دارند، شناسایی کنند و با تمرکز بر روی مناطقی که نیاز کمتری به آب دارند و استفاده از آنها، در مصرف آب صرفه جویی کنند.
خاک ورزی پشته‌ای
خاک ورزی پشته‌ای، ایجاد پشته‌های برآمده خاک برای کاشت محصول جهت جلوگیری از حرکت آب و فرسایش خاک است. این روش نیز مانند سایر روش‌ها به نفوذ بهتر آب در خاک و کاهش آبیاری کمک می‌کند. همچنین با حفظ رطوبت خاک در این روش، کیفیت محصول بهتر و خطر آسیب رسیدن به آن نیز کاهش میابد.
حتما بخوانید : راهکار های کاهش هزینه در کشاورزی
نتیجه گیری
حفظ منابع آب در کشاورزی، اثر حیاتی در سلامت محیط زیست و پایداری کشاورزی دارد. کشاورزان با انجام روش‌هایی مانند آبیاری قطره‌ای، حفظ منابع آبی، کشاورزی ارگانیک و خاک ورزی حفاظتی در جهت حفظ و جلوگیری از هدررفتن منابع آبی، به افزایش عملکرد محصولات و پایداری در کشاورزی کمک شایانی می کنند. استفاده از این تکنیک‌ها، منجر به استفاده بهینه از آب و کود شده و با کمترین میزان انرژی، راندمان بالاترین خواهند داشت.
رسام جی پی اس
شرکت رسام جی پی اس ( رسام لیان ماشین، رنجبران سابق ) در زمینه تولید و تامین انواع سیتسم های تسطیح ماهواره‌ای و لیزری، در تلاش است تا با ارائه به‌روزترین، دقیق‌ترین و کارآمدترین تجهیزات کشاورزی پاسخگوی نيازهای مشتريان خود باشد.
می توانید برای مشاهده قیمت دستگاه تسطیح زمین به صفحه محصولات سام جی پی اس مراجعه کنید.
سوالات متداول
محدود بودن منابع آبی، کاهش هزینه های اقتصادی برای کشاورزان و اثرات زیست محیطی از مهمترین دلایل حفظ آب در کشاورزی می باشند.
روش‌های کشاورزی کانتور، تراس کاری، خاک ورزی پشته، آبیاری شیاردار و تسطیح لیزری، از جمله تکنیک‌هایی هستند که کشاورزان می‌توانند از آنها برای ایجاد سطحی یکنواخت در زمین استفاده و از هدر رفت آب جلوگیری کنند و به این ترتیب کارایی مصرف آب را بهبود ببخشند.
