هموارسازی زمین در گذشته به صورت دستی و با ابزارهای متصل به حیوانات انجام می‌شد. در روش های سنتی، تسطیح به درستی و با دقت صورت نمی‌گرفت و ناهمواری زمین در مناطق مختلف منجر به تجمع آب در نواحی پست و فرورفته و رطوبت کمتر در نواحی بلندی‌های زمین می‌شد. اثرات ناهمواری زمین منجر به هدررفتن 10 تا 25 درصد منابع آبیاری می‌شد. اما امروزه پیشرفت تکنولوژی و بکارگیری آن در تجهیزات کشاورزی، منجر به افزایش بهره وری و کاهش هدررفت آب و هزینه های کشاورزی شده است.
یکی از موثرترین روش های تسطیح زمین، استفاده از تجهیزات لیزری است. ماشین‌آلات کشاورزی به سیستم جی پی اس و یا گیرنده لیزری مجهز شده و با تنظیم دقیق ارتفاع سطل مطابق با پرتو لیزر فرستنده، فرآیند تسطیح زمین با دقت تراز 2± سانتی متر به گونه‌ای که شیب ثابتی بین 0 تا 0.2٪ ایجاد کند، انجام می‌دهند.
حتما بخوانید : قرارداد پیمانکاری تسطیح زمین
نحوه کار دستگاه تسطیح لیزری
برای ارزیابی ارتفاع و شیب موجود در سطح زمین، اصولاً پیش از تسطیح زمین، از تجهیزات نقشه برداری استفاده می‌شود. این تجهیزات که شامل سیستم‌هایی مانند GPS است، به تعیین سطح دقیق و مناسب و نیز شیب مورد نیاز برای پروژه کمک می‌کند. در ادامه این فرایند، تجهیزات تسطیح زمین، شامل ماشین آلاتی مانند تراکتور، گریدر و یا اسکریپر است. این تجهیزات، مجهز به یک تیغه یا سطل هستند که به وسیله سیستم هیدرولیک دستگاه و براساس بازخورد گیرنده لیزری بر اساس پرتوهای لیزری دوربین فرستنده تنظیم می‌شوند. این تجهیزات، وظیفه حمل و یا توزیع و جابه‌جایی خاک را برای به دست آوردن سطحی مناسب و هموار برای کشاورزی بر عهده دارند.
به طور کلی قسمت‌های مختلف دستگاه تسطیح لیزری زمین، به صورت هماهنگ با یکدیگر و پشت سر هم کار می‌کنند تا یک سیستم تسطیح لیزری دقیق و کارآمد را ایجاد کنند. نحوه کار دستگاه تسطیح لیزری به این صورت است که ابتدا دوربین فرستنده لیزری با سرعت، پرتوهای لیزری را مانند فانوس دریایی به صورت چرخشی منتشر می‌کند و سطح مرجع ( ارتفاع یکنواخت زمین ) را تشخیص می دهد. سپس سیستم دارای سنسور حسی ( دریافت کننده لیزری)، پس از دریافت پرتو نور مادون قرمز، آن را به سیگنال‌های الکتریکی تبدیل می‌کند. پس از آن سیگنال‌های الکتریکی به وسیله یک جعبه کنترل برای فعال کردن یک اهرم هیدرولیک الکتریکی هدایت می‌شوند. این اهرم هیدرولیک در هر ثانیه چندین بار، تیغه دستگاه را بالا و پایین می‌کند تا در مسیر حرکت پرتو لیزر باقی بماند.
در دستگاه تسطیح لیزری، تیغه به صورت خودکار عمل تسطیح زمین را با درجه‌بندی دقیق انجام می‌دهد. همچنین برای از بین بردن تمام پستی و بلندی‌هایی که آب را در خود نگاه می‌دارند، فرستنده‌های لیزری دستگاه با چرخش 360 درجه‌ای پرتوهای لیزری، می‌توانند سطح یکنواخت در محوطه زمین ایجاد کنند. از طرف دیگر سیستم دریافت کننده دستگاه نیز می‌تواند پرتوها را تشخیص بدهد و به طور خودکار دستگاه را برای حفظ درجه مناسب هدایت کند.
از جمله قابلیت‌هایی که این دستگاه دارد، این است که لیزر آن می‌تواند در دو جهت صاف و یا شیب دار قرار بگیرد و این درحالی است که تمامی این کارها به صورت خودکار و بدون لمس کنترل‌های هیدرولیک انجام می‌شود. هدایت سیستم هیدرولیک کاملاً خودکار است. بنابراین خطای انسانی در تنظیم دقیق حذف شده و امکان تسطیح دقیق زمین فراهم می شود. در مجموع این اجزا با کمک هم و با درجه بندی دقیق زمین، موفقیت پروژه‌های تسطیح زمین به سهولت و با کمترین خطا حاصل می‌شود.
اجزای سیستم تسطیح لیزری زمین
دستگاه تسطیح لیزری زمین از اجزای مختلفی تشکیل شده است که به شکلی هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا با اندازه‌گیری‌های دقیق، به نتیجه‌ای کارآمد در یافتن سطح مطلوب زمین دست پیدا کند. اصلی‌ترین اجزای تشکیل دهنده دستگاه تسطیح لیزری کشاورزی عبارت است از:
فرستنده لیزری
فرستنده لیزری، جزء اصلی دستگاه تسطیح لیزری جهت اندازه‌گیری ارتفاع زمین است که معمولاً در یک نقطه مرتفع یا یک نقطه مرجع در اطراف محلی که قصد هموار کردن آن وجود دارد، قرار می‌گیرد و پرتوهای لیزری منتشر می کند. (فرستنده لیزری بر روی یک سه پایه نصب می‌شود)
گیرنده لیزری
گیرنده لیزری، وسیله ای چند جهته است که موقعیت صفحه اصلی لیزر را تشخیص می‌دهد و سیگنال‌های آن را به جعبه کنترل منتقل می‌کند. گیرنده لیزری بر روی ماشین آلات تسطیح مانند تراکتور و یا گریدر نصب می‌شود. پرتوهای لیزری که توسط فرستنده ارسال می‌شود، توسط سنسور گیرنده لیزری دریافت و به کمک آن ارتفاع زمین را تعیین می‌کند.
صفحه کنترل
کار اصلی جعبه کنترل، دریافت سیگنال‌های گیرنده لیزری نصب شده بر روی دستگاه و پردازش اطلاعات آن است. جعبه کنترل، این سیگنال‌ها را برای تنظیم موقعیت سطل و قرارگیری آن نسبت به درجه ارسالی، دریافت می‌کند. همچنین این بخش از دستگاه تسطیح لیزری، به اپراتور اجازه می‌دهد تا بر دستگاه نظارت داشته باشد و ارتفاع و شیب زمین را کنترل کند. صفحه کنترل دستگاه تسطیح لیزری، تنظیمات کالیبراسیون و کنترل درجه نمایش داده‌ها را انجام می‌دهد.
سیستم هیدرولیک
سیستم هیدرولیک وظیفه تنظیم ارتفاع تیغه یا سطل جابه‌جایی خاک را در دستگاه لیزر زمین کشاورزی بر عهده دارد. برای این کار، سیستم هیدرولیک تسطیح لیزری، سیگنال‌های لیزری را از گیرنده لیزری دستگاه دریافت می‌کند و پس از آن تنظیمات خودکار را برای حفظ ارتفاع مناسب سطح زمین انجام می‌دهد.
نتیجه گیری
استفاده از سیستم تسطیح لیزری با امکان تسطیح دقیق زمین، نه تنها باعث صرفه جویی در وقت و هزینه می شود، به افزایش پتانسیل آبیاری زمین های زراعی، بهبود رشد محصولات با کمترین میزان خرابی، افزایش سطح زمین قابل کشت (حدود 3 تا 5 درصد )، افزایش عملکرد محصولات و بهبود کنترل رشد علف های هرز منجر می شود. با این روش، کشاورزان را با کمترین میزان هزینه و فعالیت، توانمندتر خواهند شد. از محدودیت‌های سیستم تسطیح لیزری می‌توان به هزینه بالای تجهیزات و نیاز به آموزش و مهارت اپراتور اشاره کرد.
رسام جی پی اس
شرکت رسام جی پی اس ( رسام لیان ماشین، رنجبران سابق ) تامین کننده انواع سیستم‌ها و تجهیزات کشاورزی، اتوماسیون ماشین‌آلات کشاورزی و راهسازی، انواع دوربین ماهواره ای تسطیح زمین و دوربین تسطیح لیزری، به عنوان برترین صادرکننده تجهیزات کنترل هوشمند ماشین‌آلات کشاورزی و عمرانی در ایران است. این مجموعه با بهترین و کارآمدترین تجهیزات کشاورزی پاسخگوی نيازهای مشتريان خود می باشد.
می توانید برای مشاهده قیمت انواع دوربین تسطیح زمین محصولات به صفحه فروشگاه محصولات رسام جی پی اس مراجعه کنید.
سوالات متداول
فرستنده لیزری، گیرنده لیزری، صفحه کنترل و سیستم هیدرولیک از اجزای تشکیل دهنده سیستم لیزری می باشند.
صرفه جویی در هزینه های زمانی و پولی، کاهش هدررفت آب و افزایش بهره وری محصولات کشاورزی از مهم ترین مزیت های تسطیح لیزری است.
